Charakterystyka badania wapnia zjonizowanego
Około połowa (46%) wapnia całkowitego w organizmie to wapń zjonizowany (tzw. wolny), będący aktywną metabolicznie formą wapnia. Wapń jest niezbędny w procesach krzepnięcia krwi, skurczu mięśni, pracy mięśnia sercowego i gruczołów dokrewnych, a także należy do grupy tzw. drugich przekaźników wewnątrzkomórkowych. Zmiany w poziomie wapnia zjonizowanego w krwi mogą powodować zmiany rytmu pracy serca, kurcze mięśni (tężyczkę) i zaburzenia świadomości o różnym nasileniu. Synteza i uwalnianie parathormonu (PTH) z przytarczyc jest procesem regulowanym między innymi przez stężenie wapnia zjonizowanego. Najlepszym sposobem oceny rzeczywistego stężenia wapnia u chorych z zaburzeniami równowagi kwasowo- zasadowej jest bezpośrednie oznaczenie stężenia wapnia zjonizowanego.
Wskazania do badania stężenia wapnia całkowitego
Badanie stężenia wapnia zjonizowanego przydatne jest w diagnostyce zaburzeń homeostazy wapnia w chorobach układu kostnego, nerek, serca i układu pokarmowego. Niedobór wapnia w organizmie objawia się między innymi: problemami z układem krwionośnym (zaburzeniami krzepliwości krwi, krwotoki z nosa, zaburzeniami rytmu serca), bólami mięśniowymi oraz stawowymi, mrowieniem oraz drętwieniem kończyn, stanami depresyjnymi oraz lękowymi.
Przygotowanie do badania
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania stężenia wapnia całkowitego
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób niezagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Oznaczenie wapnia zjonizowanego - interpretacja wyniku
Norma dla wartości wapnia zjonizowanego mieści się w granicach 1,15-1,30 mmol/l, ale warto wynik skonsultować z lekarzem.
Ciekawostka
Spadek pH krwi o 0,1 powoduje podwyższenie stężenia wapnia zjonizowanego o 0,05 mmol/l, natomiast wzrost pH obniża jego stężenie.
Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Poziom wapnia zjonizowanego zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.
