Charakterystyka badania

Badania moczu są jednymi z podstawowych badań laboratoryjnych, których wyniki umożliwiają wykrycie wielu chorób. Mocz może zawierać setki różnych substancji, które są efektem końcowym procesu przemiany materii. Podwyższony bądź obniżony poziom niektórych z nich lub obecność nieprawidłowych substancji jest wskaźnikiem infekcji. Badanie moczu bardzo często przeprowadza się rutynowo, chociaż wskazaniem do jego wykonania są niepokojące objawy u pacjenta. Jest to badanie proste, nieinwazyjne, tanie i ogólnodostępne, jednak mimo swojej prostoty może dostarczyć istotnych informacji o naszym stanie zdrowia.

Wskazania

Badania moczu wykonuje się w ramach rutynowych badań lekarskich lub w przypadku podejrzenia zakażeń układu moczowego, o których świadczą takie objawy, jak: ból brzucha, zwłaszcza w okolicy podbrzusza, uczucie pieczenia lub bólu podczas oddawania moczu, częsta potrzeba korzystania z toalety, uczucie parcia na mocz, uczucie niepełnego oddania moczu, nykturia (czyli konieczność wstawania w nocy do toalety), trudności w oddawaniu moczu, gorączka, czy zmiana w wyglądzie oddawanego moczu na przykład zmiana zabarwienia. Badania moczu powinno się regularnie przeprowadzać u osób cierpiących na cukrzycę, kamicę moczową, niektóre choroby nerek i wątroby oraz nawracające zakażenia układu moczowego. Również podczas ciąży rutynowo powinno zostać wykonane badanie ogólne moczu.

Jak się przygotować do badania moczu?

Podstawowe badanie moczu wykonuje się rano i po nocy.

Przebieg badania

Aby przeprowadzić badanie moczu, konieczne jest pobranie jego próbki. W tym celu należy zaopatrzyć się w specjalny pojemnik, dostępny w aptece i laboratorium. Nigdy nie należy zbierać moczu do innych naczyń i pojemników, gdyż może to wypaczyć wyniki badania. Kubek powinno się otworzyć dopiero tuż przed pobraniem, a wieczka nie należy kłaść spodem do dołu, gdyż prowadzi to do zanieczyszczenia próbki. Przed badaniem myjemy ręce.

Przed oddaniem moczu konieczne jest dokładne umycie okolic cewki moczowej i narządów płciowych – w tym celu używamy ciepłej wody. Czynność ta jest obowiązkowa, jej niewykonanie może zaburzyć wyniki badania, co w efekcie może poskutkować niepotrzebnym włączeniem leków.

Do badania pobieramy środkowy strumień moczu. To znaczy, że mikcję należy rozpocząć do muszli klozetowej, po czym po kilku sekundach pod nieprzerwany strumień ustawia się pojemnik i napełnia go do poziomu około 50 ml. Po czym pozostałą część moczu oddaje się ponownie do muszli klozetowej. Po pobraniu próbki zamyka się pojemnik i w jak najkrótszym czasie dostarcza go do laboratorium analitycznego.

W przypadku, gdy tak szybkie dostarczenie próbki moczu do laboratorium nie jest możliwe, pojemnik można przechowywać do kilkunastu godzin w temperaturze około czterech stopni Celsjusza.

Podczas badania moczu sprawdza się szereg parametrów - ocenia się cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu.

Interpretacja wyniku

Podczas badania moczu sprawdza się szereg parametrów - ocenia się cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu.
Kolor / barwa, przejrzystość / klarowność; Ciężar właściwy; pH; Białko; Cukier; Ciała ketonowe w moczu; Bilirubina; Urobilinogen; Azotany; Leukocyty. Te parametry odczytuje się z tzw.: „paska” automatycznie, przez analizator.

Mocz poddawany jest również ocenie mikroskopowej jest to badanie osadu moczu, w tym celu preparat jest odwirowywany. W pierwszej kolejności preparat oglądany jest pod mniejszym powiększeniem, a następnie pod większym. W badaniu ocenia się wszystkie składniki morfotyczne obecne w moczu, – czyli nabłonki (płaskie, okrągłe, nerkowe), ciałka krwi (erytrocyty, leukocyty), składniki mineralne (kryształy), obecność bakterii, grzybów, pasożytów oraz śluzu.

Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Badanie ogólne moczu zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.

Najczęściej pojawiające się pytania dotyczące badania moczu

Co wychodzi w badaniu ogólnym moczu?

Podczas ogólnego badania moczu sprawdza się wiele parametrów -m.in. ocenia się cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu.

Ogólne badanie moczu pokaże:

• Kolor / barwę moczu
• Przejrzystość / klarowność moczu
• Ciężar właściwy
• PH
• Obecność Białka w moczu;
• Obecność m.in cukru; ciała ketonowe ; bilirubina; urobilinogen; azotany; leukocyty.

Te parametry odczytuje się z tzw.: „paska” automatycznie, przez analizator.

Jak prawidłowo pobrać mocz do badania?

Do pojemnika oddaje się mocz ze „środkowego strumienia” - najpierw należy oddać pierwszą niewielką ilość moczu do toalety, a dopiero potem pobrać prawidłowy mocz do pojemnika. Końcową ilość moczu należy znowu oddać do toalety. Pobrana próbka moczu do badania ogólnego powinna mieć od 50 do 100 mililitrów.

Czy w badaniu ogólnym moczu można wykryć bakterie?

Do oznaczania bakterii w moczu służy posiew moczu.

Jak powinny wyglądać prawidłowe wyniki moczu?

U osoby zdrowej mocz powinien być przejrzysty. Lekko kwaśny odczyn pH moczu, czyli wartości 6,0-6,2. Brak obecności w moczu białka, glukozy, ciał ketonowych, bilirubiny, erytrocytów, azotynów i esterazy leukocytów.

Ile wcześniej można pobrać mocz do badania?

Próbkę moczu do badania należy pobrać rano po nocy. Po pobraniu próbki w jak najkrótszym czasie należy dostarczyć ją do laboratorium analitycznego.

Charakterystyka badania

Badanie kału na krew utajoną umożliwia wykrycie obecności krwi w stolcu, który nie powoduje zmiany w jego wyglądzie. Wynik badania kału zobowiązuje do szukania przyczyny krwawienia z przewodu pokarmowego, czyli kwalifikuje pacjenta do dalszej diagnostyki.

Wskazania

Zalecane jest wykonywanie testu na krew utajoną w stolcu, jako badanie przesiewowe w kierunku raka jelita grubego osobom po 50. roku życia raz w roku lub raz na 2 lata.

Jak się przygotować?

Nie jest wymagane wcześniejsze przygotowanie.

Przebieg badania

Badanie kału w kierunku krwi to test stosowany w badaniach przesiewowych. Dodatni wynik badania kału na krew utajoną wymaga dalszej diagnostyki. Najlepiej test wykonać w laboratorium. Wykonywanie badania na krew utajoną przyczynia się do zmniejszenia zachorowań na raka jelita grubego, co wiąże się z wykryciem zmian polipowych, zanim ulegną zezłośliwieniu. Należy pamiętać, iż skuteczność badań na krew utajoną zależy od regularności powtarzania. Pozytywny wynik testu na krew utajoną w stolcu jest wskazaniem do wykonania kolonoskopii.

Interpretacja wyniku

Wynik podawany jest w formie jakościowej (dodatni lub ujemny), czasem zdarza się wynik wątpliwy, takie badanie należy powtórzyć.

Ciekawostka

Jeszcze nie tak dawno do testu trzeba było się przygotowywać kilka dni, należało stosować dietę bezmięsną, ponieważ testy, którymi oznaczano kał na obecność krwi utajonej były czułe na włókna mięsne pochodzenia zwierzęcego. Obecnie testy te wykrywają jedynie hemoglobinę ludzką

Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Badanie kału na krew utajoną zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.

Charakterystyka badania równowagi kwasowo zasadowej

Gazometria (ang. blond gases) i stężenie jonów wodoru pH należą do panelu oznaczeń wykonywanych w krwi tętniczej, polegającego na określeniu pH (kwasowości) krwi oraz ciśnień parcjalnych (ilości rozpuszczonych w krwi): tlenu pO2 i dwutlenku węgla pCO2. pH krwi utrzymywane jest w wąskich granicach 7, 35-7, 45 obniżenie pH określane jest, jako kwasica, podniesienie, jako zasadowica. Kwasica lub zasadowica wskazują na pierwotną nieprawidłowość równowagi kwasowo/zasadowej. Na charakter nieprawidłowości kwasowo/zasadowej wpływa zależność pH od pCO2 lub HCO3-.

Badanie gazometrii – na czym polega?

Badanie gazometrii polega na rozpoznaniu zaburzeń wymiany gazowej i monitorowania ich leczenia, oraz na rozpoznaniu i monitorowaniu zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej, takich jak kwasica lub zasadowica oraz diagnozowaniu mechanizmu ich powstawania.

Wskazania do badania

Badanie, które zleca się w celu potwierdzenia chorób zaburzających oddychanie (np. astmy czy POChP). PH krwi sprawdza się u osób, które przeszły ostre infekcje, a także cierpiących na choroby wątroby i nerek.

Kiedy robi się gazometrię?

Na gazometrię kieruje się osoby, które wykazują objawy zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, mają problemy z oddychaniem, cierpią na choroby metaboliczne, przeszły uraz głowy lub szyi, znieczulenie ogólne lub operacje mózgu bądź serca.

Gazometria - jak się przygotować?

Nie jest wymagane wcześniejsze przygotowanie.

Przebieg badania

Badanie jest proste i szybkie, polega na pobraniu krwi tętniczej lub arterializowanej krwi włośniczkowej (z opuszka palca, lub płatka ucha), rzadziej pobiera się krew żylną. Badanie pozwala na ocenię wymiany gazowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej.

Interpretacja wyników

Wynik zawsze interpretuje lekarz. Oto, jakie m.in. parametry są oznaczane przez analizator:

• pH
• pO2 (ciśnienie parcjalne / prężność tlenu)
• pCO2 (ciśnienie parcjalne / prężność dwutlenku węgla)
• SatO2 (saturacja)
• BE (nadmiar/niedobór zasad)

Zakresy referencyjne różnią się w zależności od wieku i rodzaju badanej krwi.

Ciekawostka

Badanie gazometryczne we krwi włośniczkowej powinno być wykonane w ciągu 15-30 minut od pobrania.

Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Wynik rkz zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.

Gazometria - o co najczęściej pytają pacjenci?

Jak odczytać wynik gazometrii?

• pH – 7,35–7,45,
• ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla (PaCO2) – 32–45 mm Hg
• ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi żylnej (PaCO2) – 45–47 mm Hg
• stężenie wodorowęglanów w osoczu (HCO3) – 21–27 mmol/l
• nadmiar zasad we krwi (BE) –2,3 do +2,3 mEq/l
• ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej (PaO2) 75–100 mm Hg
• ciśnienie parcjalne tlenu we krwi żylnej (PaO2) 35–40 mm Hg
• wysycenie tlenem hemoglobiny we krwi tętniczej (SaO2) 95–98%.

Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz.

Charakterystyka badania

Badanie kału jest jednym z podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce chorób pasożytniczych. Badanie kału pozwala na ustalenie rodzaju pasożyta, a co za tym idzie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Diagnostyka lambliozy (giardiozy)

Badanie wykonywane metodą ELISA, charakteryzuje się wyższą czułością w stosunku do techniki mikroskopowej, stąd jest również bardzo przydatne w ocenie skuteczności leczenia lambliozy. Giardia lamblia (Lamblia jelitowa), jest wiciowcem kolonizującym jelito cienkie oraz drogi żółciowe i dwunastnicę. Zarażenie następuje drogą pokarmową, głównie w wyniku spożycia wody, rzadziej pokarmu, skażonych kałem ludzkim zawierającym cysty pasożyta.

Cysty okresowo są wydalane z kałem. Są odporne na warunki środowiska zewnętrznego – w wodzie rzecznej mogą przetrwać przez trzy miesiące, w wilgotnym kale trzy tygodnie. W badaniu mikroskopowym zwykle wykrywa się cysty. Wykorzystanie metody ELISA pozwala na wykrycie w kale antygenów pasożyta. Badanie ma większą czułość niż mikroskopowa analiza kału, która musi być wykonywana niekiedy w próbkach pobieranych przez 8 do 10 kolejnych dni, lub nawet dłużej, gdyż cysty są wydalane okresowo.

Wskazania do badania

Jakie symptomy mogą świadczyć, że powinniśmy takie badanie wykonać: gazy, wzdęcia, skurcze żołądka, biegunka, zaparcia, problemy skórne, wysypka, nerwowość, zmęczenie i senność, anemia, swędzenie odbytu, podwójne widzenie.

Badanie kału ma lamblie. Jak się przygotować?

Nie jest wymagane wcześniejsze przygotowanie.

Przebieg badania kału

Kał do badania na obecność pasożytów powinien być pobierany przed rozpoczęciem leczenia, gdyż niektóre leki. W przypadku, gdy pacjent przyjmował takie leki lub był poddany badaniu przewodu pokarmowego z wykorzystaniem kontrastu, należy odroczyć badanie kału na pasożyty o 1-3 tygodnie. Do laboratorium dostarcza się tylko fragment oddanego kału, pobrany do specjalnego pojemniczka za pomocą załączonej szpatułki (pojemniczki takie należy wcześniej zakupić w aptece). Bardzo istotny jest prawidłowy sposób pobrania kału.

Ważne, by materiał przekazywany do badań pobierać z kilku różnych miejsc oddanego kału. Kał, przeznaczony do pobrania materiału, należy oddać do czystego i suchego naczynia lub na czysty papier. Nie powinno się oddawać kału do muszli klozetowej, gdyż woda i mocz mogą spowodować zniszczenie obecnych w kale pasożytów, a tym samym zafałszować wynik badania. Niedopuszczalne jest zbieranie kału z ziemi.

Interpretacja wyniku

Wynik podawany jest w formie jakościowej (dodatni lub ujemny), czasem zdarza się wynik wątpliwy, takie badanie należy powtórzyć.

Ciekawostka

Można oznaczyć poziom przeciwciał w klasie IgM i IgG w surowicy krwi pacjenta.

Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Badanie kału na lamblie zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.