Objawy alergii bywają bardzo dokuczliwe – nawet krótki spacer w wiosenny dzień lub przebywanie w zakurzonym pomieszczeniu może wywołać u alergików łzawienie oczu, suchy kaszel czy nieżyt nosa. By skutecznie zniwelować uporczywe dolegliwości, wielu alergików decyduje się na odczulanie. Czym jest i na czym polega odczulanie i czy rzeczywiście przynosi oczekiwane efekty?
Co to jest odczulanie?
Jednym z popularniejszych sposobów leczenia alergii jest przyjmowanie leków przeciwalergicznych. Łagodzą one symptomy alergii, które pojawiają się przy kontakcie z alergenem, ale należy mieć świadomość, że jest to wyłącznie postępowanie objawowe. Niektórzy alergicy starają się też unikać kontaktów z alergenami – nie zawsze jest to jednak możliwe, przez co trudno nazwać to metodą leczenia.
Zdecydowanie większą skutecznością cechują się sposoby, które eliminują źródło problemu. Jedyną metodą leczenia przyczynowego jest immunoterapia alergenowa, która powszechnie nazywana jest także odczulaniem. Terapia ta polega na regularnym podawaniu pacjentowi alergenu, na który jest uczulony. Dzięki temu wzrasta tolerancja organizmu na określoną substancję, aż ostatecznie układ odpornościowy staje się obojętny wobec alergenu, a kontakt z nim nie powoduje występowania przykrych objawów. Odczulanie jest rekomendowane przede wszystkim w przypadkach alergii:
- wziewnej,
- na czym polega odczulanie,
- na trawy,
- na psy i koty,
- na roztocza,
- na kurz,
- na pyłki.
Przeczytaj także: Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych
Aktualnie odczulanie nie wykazuje oczekiwanej skuteczności przy alergiach pokarmowych. Z tego powodu odczulanie na pokarmy nie jest obecnie stosowane w praktyce kliniczne, choć naukowcy wciąż pracują nad schematami immunoterapii, które sprawdzą się w tym przypadku.
Na czym polega odczulanie?
Odczulanie polega na podawaniu pacjentowi preparatu, który zawiera określony alergen. Początkowo jego dawki są bardzo małe, ale z czasem zawartość alergenu stopniowo się zwiększa. Ostatnim etapem odczulania jest faza podtrzymująca, w ramach której pacjentowi aplikuje się maksymalną dawkę preparatu. Po osiągnięciu oczekiwanego efektu zalecane jest podawanie wyłącznie przypominających dawek alergenu.
W jakiej formie następuje podanie preparatu alergenowego? Można to zrobić na kilka sposobów – wykonując iniekcję podskórnie lub śródskórnie, jak również doustnie lub podjęzykowo. Każda metoda cechuje się tą samą skutecznością i pod tym względem jest w tym samym stopniu polecana przez lekarzy. Różnica między nimi dotyczy przede wszystkim ceny terapii – szczepionki zazwyczaj są refundowane, natomiast koszt środków doustnych pacjent musi zwykle pokryć we własnym zakresie.
Kto może poddać się odczulaniu?
O tym, czy pacjent może zostać zakwalifikowany do immunoterapii, decyduje lekarz alergolog, który zajmuje się także prowadzeniem leczenia. Odczulanie można stosować zarówno u dorosłych pacjentów, jak i u dzieci – przy czym w ich przypadku rekomendowana dolna granica wiekowa wynosi 5 lat. Odczulanie nie jest wskazane u młodszych dzieci, nie istnieje natomiast maksymalny wiek, do którego można poddawać się immunoterapii.
Należy jednak też podkreślić, że nie u wszystkich alergików można przeprowadzać odczulanie. Wśród przeciwwskazań do immunoterapii wymienia się:
- zaburzenia odporności,
- choroby nowotworowe,
- astmę,
- infekcję (odczulanie można wykonać dopiero po jej ustąpieniu).
Czy odczulanie jest skuteczną metodą leczenia?
Mimo że odczulanie jest właściwie jedyną metodą przyczynowego leczenia alergii, pacjenci często zadają pytanie, czy terapia ta jest naprawdę skuteczna. Odczulanie może przynieść doskonałe efekty, ale trzeba mieć świadomość, że nie u wszystkich pacjentów muszą być one takie same, gdyż całkowite wyeliminowanie reakcji alergicznej na konkretny alergen nie zawsze jest możliwe.
Tym samym u niektórych osób dzięki immunoterapii dochodzi do całkowitego ustąpienia objawów alergii, z kolei u innych zmniejsza się ich nasilenie – co jednak wciąż skutkuje znaczną poprawą komfortu życia. Ponadto warto wiedzieć, że odczulanie jest procesem długotrwałym – cała terapia zajmuje zwykle kilka lat, choć pierwsze efekty mogą być zauważalne po około roku.
Skutki uboczne odczulania
Jak każda terapia, odczulaniu mogą towarzyszyć pewne efekty uboczne – niektóre z nich są specyficzne, czyli występują wyłącznie przy stosowaniu konkretnej metody odczulania. Najczęstszym, ale przy tym niegroźnym powikłaniem jest reakcja w miejscu podania preparatu, która zazwyczaj ustępuje po kilkudziesięciu minutach. W przypadku szczepionki mogą pojawić się ból w okolicy wkłucia, świąd oraz zaczerwienienie. Natomiast przy doustnym przyjęciu alergenu niekiedy występują takie objawy, jak pieczenie, obrzęk warg czy podrażnienie gardła.
Inne możliwe skutki uboczne odczulania to nieżyt nosa lub spojówek, pokrzywka, osłabienie oraz zawroty głowy. W skrajnych przypadkach może również dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który wymaga udzielenia natychmiastowej pomocy lekarskiej. Zdarza się to jednak bardzo rzadko – zgodnie z danymi statystycznymi, niewiele ponad 5 razy na milion wykonanych iniekcji. Ponadto do tak gwałtownej reakcji organizmu z reguły dochodzi w ciągu 30 minut od podania preparatu.
Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się z naszymi specjalistami
Nasze poradnie alergologiczne
Opracowanie własne Centrum Medyczne Karpacz
