Charakterystyka badania
OB jest najprostszym badaniem pozwalającym na monitorowanie procesu chorobowego i na ewentualne przewidywanie okresów nawrotu. OB jest jednym z najstarszych i najczulszych, ale jednocześnie mało precyzyjnych badań, dzięki którym można ocenić poziom białek osocza i erytrocytów. Pozwala stwierdzić, że w organizmie toczy się proces zapalny, jednak nie mówi, gdzie jest on zlokalizowany. Daje lekarzowi podstawę do dalszej diagnostyki.
Badanie opiera się na sedymentacji (opadaniu) krwinek czerwonych w słupku krwi; ciężar właściwy erytrocytów jest nieco większy niż osocza. U zdrowych osób szybkość opadania jest niewielka (występują różnice dla płci), jednak wzrasta wraz z wiekiem.
Wskazania
Do oznaczenia wartości OB wykorzystywana jest krew żylna pełna, która pobierana jest z dużych naczyń żylnych (najczęściej z żyły łokciowej).
Jak się przygotować?
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób nie zagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Interpretacja wyniku
Prawidłowe wartości OB (określa się wysokość słupka osocza powyżej warstwy czerwonych krwinek) wynoszą:
- dla osób poniżej 50 r.ż.:
- kobiety: poniżej 12 mm/1h
- mężczyźni: poniżej 8 mm/1h
- dla osób powyżej 50 r.ż.:
- kobiety: poniżej 20 mm/1h
- mężczyźni: poniżej 15 mm/1h.
Wyłączając okres ciąży, połogu i miesiączki u kobiet, każde inne podwyższenie wartości OB wskazuje na toczący się w organizmie proces chorobowy, wymagający dalszej diagnostyki.
Ciekawostka
Odczyn opadania erytrocytów został odkryty przez polskiego patologa Edmunda Biernackiego, który w 1897 ogłosił wyniki badań nad szybkością opadania krwinek w zależności od rodzaju schorzenia W 1918 szwedzki hematolog Robin Fåhræus opublikował rozprawę poświęconą opadaniu krwinek, w której powołał się na pracę Biernackiego. W 1921 wspólnie ze szwedzkim patologiem Alfem Westergrenem opisali oni pierwszą praktyczną metodę oznaczania OB, stąd w niektórych krajach odczyn Biernackiego nazywany jest testem Fåhræusa-Westergrena lub testem Westergrena.
Pamiętaj jednak drogi pacjencie: twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Poziom ob zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.
